بویلر یا دیگ بخار دستگاهی است که برای انتقال حرارت آزاد شده ( توسط احتراق سوخت)، به آب برای تولید آب بخار استفاده میشود. زمانیکه آب به جوش میاید، حجم آن افزایش یافته و تولید نیرویی میکند.

تقسیم بندی بویلر ها براساس فشار کاری، روش سوخت، روش ساخت و … می باشد ولی در حالت کلی به دو دسته زیر تقسیم می شود.

• Firetube Boiler

در این بویلرها، آتش و گازهای حاصل از احتراق درون تیوب های فولادی بوده و آب در فضای بیرون تیوبها (در یک محفظه بزرگ استوانه ای) جریان دارد. هزینه اولیه این بویلر ها کم و Operation آنها نیز ساده است در حالیکه ظرفیت ماکزیمم آنها معمولا 50000pph و فشار آنها تا 250psig میباشد. سایز این بویلر ها معمولا به گونه ای است در Shop  بصورت Fully Assembled میشورد و در واقع Packaged Boiler هستند یعنی تمامیتجهیزات لازم (مثل Feed Pump، شیرهای مختلف، سیستمهای الکتریکی و ….)را به همراه دارد بطوریکه آماده بهره برداری در محل موردنظر میباشند. قطر تیوب ها روی راندمان و اندازه فیزیکی بویلر تاثیر دارد. اگر از تیوبها با قطر کم استفاده کنیم، سطح انتقال حرارت بیشتر شده و در نتیجه راندمان بویلر افزایش می یابد.

• Watertube Boiler :

در این نوع بویلر شرایط برعکس است بگونه ای که آب درون تیوبها جریان داشته و فضای Furnace جهت گازهای داغ از خود Tube Bank ساخته میشود. انواع مرسوم بویلرهای Watertube عبارتند از: O-Type، A-Type و D-Type . سایزهای معمولی آنها میتواند بصورت Shop Assembled باشد ولی در ظرفیتهای بالا (برای تولید مقدار زیاد بخار)، معمولا بصورت Field Erected هستند. ظرفیت این نوع بویلرها از (30000 pph) 8500 Kw تا مقادیر مورد نیاز نیروگاه ها (3200 ton/hr) 2000MWمیباشد.